Fas dediğin yer öyle ilginç ve tezatlıklarla dolu ki anlatamam. Bir kısmı tamamen kaos. Hatta bir ara Marakaos desinler buraya bile dedik. Neden mi kaos ? Bir yandan motorlar geçiyor bir yandan at arabaları, eşek arabaları vs vs. Hadi gelin sizlere madde madde Fas’tan bahsedelim ne dersiniz ?
Türkçeyi Seçebiliyorlar
En çok ilgimi çeken mesele, Fas’ta Türkçeyi anlama. Anlama derken konuşma değil tabi. Ama benim Türkçe dili konuştuğumu anlıyorlar. 3000-3500 km uzaklıkta bir ülkenin bizim dilimizi anlaması gerçekten çok ilginç geldi. Arkadaşımla konuşurken aa Türk müsünüz tepkileri alıyorum. İlk kez başıma geldi, hoşuma da gitti. Hatta bir Paul şubesinde iki kız arkamızdan su döktü, Türkçe görüşürüz dediler. Nereden mi biliyorlar peki ? Dizilerden.. İnanılmaz dizi izliyorlar. Muhteşem Yüzyıl, Aşk-ı Memnu, Kurtlar Vadisi vs vs..
Jamaa El-Fna Meydanı ( Kaos ile Mücadele )
Fas’ta Özellikle Marakeş tam bir kaos ! Jamaa El-Fna Meydanı şehrin kalbi. Bir o kadar da cümbüş yeri. Burada yılan oynatıcıları, berberi çalgıcıları, maymun gezdirenler, seyyar satıcılar, oyun oynayanlar hepsi bir arada. Özellikle akşamları her cinsten insanın olduğu bir meydan. Burası için hiç bilmezsen aa ne ilginç ne enteresan yorumları yapabilirsin. Ama bilmediğin bir mesela var ki, bunların hepsi aslında birer tuzak. O maymunu, yılanı çekmek istersen sana uygun ortamı sağlıyorlar. Yılanı boynuna sarıyorlar, veya senin telefonunu alıyorlar sen çekiyormuşsun gibi ağzına kadar giriyorlar vs vs. Ama senin görüntü işin bitince sanki bir hizmet almış gibi ee para ? diye soruyorlar. Sen hafif tebessüm edip tabi deyip 3 5 lira veririm diye düşünüyorsan yanılırsın çünkü bahşişi de beğenmiyorlar. Bu kadar kişiyiz bu kadar mı diyorlar ? O ısrarcı tavır yaklaşık 5 dakika kadar sürüyor. Ve sonunda ya peki diyorlar ya da bir yılanı alıp seni korkutmaya çalışıyorlar vs vs. O yüzdendir ki, ben bu meydanda fotoğraf çekerken çok zorlandım. Hemen bahşiş ! Dikkat edin efendim. Ayrıca akşamları karanlıkta cepci de çok. Çantaya vs dikkat atman !
Taksi Meselesi
3 şehir gezdim Fas’ta. Marakeş, Kazablanka ve Rabat. Bu 3 şehirde de taksi renkleri ve fiyat politikaları farklı. Mesela, Marakeş’te havalimanı ile şehir merkezi arasında 150 dirhem verdim. Ama sonradan otelde öğrendim ki hakkı 70 dirhemmiş. Oysa ben 300’den 150’ye inince iyi bir iş yaptım diye düşünmüştüm. Değilmiş. Marakeş taksileri tamamen pazarlık. %50 düşmekte yetmiyor. Daha fazla fiyat kırmak lazım. Taksilerin rengi sarı ayrıca. Havalimanı ile şehir merkezi dışında bence ihtiyacınız olmaz taksiye burada. Gezeceğiniz alan turistik merkezde max. 30 dk yürüme mesafesi. Zaten yolda göreceğiniz ilginçliklerle nasıl geçer anlamazsınız. Kazablanka’da durum biraz daha düzenli. Beyaz taksiler pahalı taksiler oluyor, adı Grand Taxi. Bir de kırmızılar ve Petite Taxi. Kırmızı arabalar daha ucuz. 6 ile 14 Dirhem arasında paralar ödedim genelde. Marakeş ile farka bakar mısın ? Buarada en ilginç notlardan birisi şu. Siz takside müşteriyken takside müsait koltuk varsa yoldan çevirip binebiliyorlar, şaşırmayın. Aynı şekilde sen taksi çevirdiğinde içinde müşteri varsa sende binebiliyorsun. Fiyatlandırma neye göre bilmiyorum inan ama anladığım kadarıyla taksici insafında ilerliyor durum. Bir şekilde ilerliyorsun. Ama özetle Kazablanka’da taksi ucuz ! Rabat ise beyaz ve mavi taksilerin olduğu bir şehir. Burada beyaz taksiler yine Grand, maviler ise Petit diye geçiyor. Havalimanına sadece beyazlar gidiyor, maviler şehir içinde transfer sağlıyor. Fiyatlar ise ortalama diyelim. Rabat merkez ile havalimanı arasına 100 Dirhem ödedik. Şehir içinde ise max 20 Dirhem.
Yeme İçme İşleri
Valla net konuşmak gerekirse, Fas’ta bence en pahalı lüks yerde de sokakta herhangi bir sokak lezetinde de aynı yemek menüsüne bakıyorsunuz. Tajin, Kuskus menünün yıldızları her zaman. Bunlar da kendi içinde etli, balıklı, tavuklu diye ayrılıyor işte. Fiyatlar ise Marakeş merkez tam kazıklama mekanı olduğu için 40 45 Dirhem, az merkez dışı ise 25 30 Dirhem aralığında. İçecek konusunda ise Fas’ta iki tane çay çeşidi var. Berberi çayı ve Fas Çayı. Fas çayı naneli sadece. Berberi ise içinde zencefil, nane vs vs yok yok. Demlikle geliyor, 3 4 bardak çıkıyor. Tüm şehir bunlardan içiyor. Ama bazı restoranlarda black tea, earl grey de mevcut elbette.
Ödemeler, Nakitler, Kredi Kartları
Öncelikle şehirlerde bankalar mevcut fark ödeyerek isterseniz kartınızdan para çekebiliyorsunuz. ATM’ler yaygın. Dükkanlarda ise kredi kartı çok çok az. Hatta bir çok yerde yok diyebilirim. Hatta Marakeş’te bir tabak dükkanında hikayeden bir alışveriş yapayım dedim. Gittim pazarlık etmeye kalktım. 500 Dirhem dediği 1 tabağa. Yok dedim. 450. Yok dedim 400. Sen ne verirsin dedi ? 100 dedim. Tamam dedi. Bu kadar düşeceğini beklemiyordum, hayır mesele şu ki; ihtiyacım da yok. Neyse almıyorum dedim. Tabağı almadım ama pazarlık paylarını öğrendim. 500’den 100’e kadar düşüldü. Sen hesap et. Ona göre yapın pazarlığınızı Faslılarla.
Araç Kiralama
Benim gidişim Marakeş, dönüşüm Rabat’tan olacaktı. Bir ihtimal araç kiralamayı düşündüm. Fiyatlar şöyle, 250 TL’ye denk gelen fiyatlarla başlıyor günlük ekonomi sınıf kiralamalar. Modele göre de değişiyor tabi. Ayrıca farklı şehirde bırakacaksanız ek 1000 TL’ye yakın bir ücret daha ödemeniz gerekiyor. Yani biraz zahmetli. Farklı bir noktaya teslim edecekseniz gereksiz bir masraf olarak değerlendirilebilir.
Şehirler Arası Transfer
Marakeş, Kazablanka ve Rabat arasında hep otobüs kullandım ben. Marakeş’Ten Kazablanka’ya geçerken 85 Dirhem ödeyerek CTM firmasından otobüse bindim. Kazablanka ve Rabat arasında ise 35 Dirhem ödedim. Harem, Esenler otogar kafasında bir terminal yok. Bildiğin CTM otobüsleri için bir ofis var otobüsler önüne geliyor ve kalkıyor. Bu yüzden terminale gitmek için CTM Terminal demeniz yeterli. Otobüsler ufak fiyat farklarıyla farklı konfor seçenekleri verebiliyor size. Bazılarında wifi mevcut.
Kaç Gün Ayırmalı ?
Vaktiniz ve bütçeniz uygun ise Fas’a 7 gece 8 gün ayırabilirsiniz. Marakeş, Kazablanka, Rabat, Fes, Meknes, Şafşavan, Tanca, Ouarzazate, Suvayr ve Sahra Çölünü bu vakit içine sığdırabilirsiniz. Nasıl sığacak yahu demeyin. İnanın Fas’ın bir ucundan bir ucu araç kiralayarak 7 8 saatte gidilebilir. Ayrıca Kazablanka ve Rabat gibi şehirlerde görülecek yerler minimum düzeyde. Yarım günlük şehirler diye yorumluyorum ben.
Konaklama Meselesi
Marakeş’te riad kültürü var malum. Süslü havuzlar veya bizim hayat diyeceğimiz büyük bahçeli konaklar vs vs. Bunların fiyatı 350 TL’den başlıyor. Riad diye arama yapmanız yeterli. Altalta döküleceklerdir. Bizim sevimsiz kutu gibi oteller de mevcut. Onların fiyatları riadlara göre daha da uygun tabi. Riad kültürü Fes ve Marakeş şehirlerinde daha uygun. Bunu da hatırlatayalım.
Renk Renk Şehirler
Fas’ta her şehrin bir anlamı, rengi var. Mesela Marakeş Kırmızı, Kazablanka Beyaz, Şafşafan Mavi gibi..
Fas’a Ulaşım Hakkında
Ben açıkcası ekonomik olması açısından Madrid üzerinden aktarmalı gittim Fas’a. Fakat Türk Hava Yolları’nın direkt Fas uçuşları da mevcut. Marakeş, Kazablanka gibi büyük şehirlere 4- 4,5 saat uçarak ulaşabilirsiniz.
Fas Vizeli mi ?
Fas, Türk vatandaşlarından vize istemiyor.
