İran ile ilgili bilinmesi ve dikkat edilmesi gereken konuları başlık başlık yazmak istedim. Bu yazıyı yazmamın amacı, seyahat etmeden önce benim de yaşadığım ve “Bu İran tam kapalı kutu ya” dediğim tüm konuları sizlerle paylaşmak. Şimdi haydi gelin sizlere İran ile ilgili ufak tüyolar ve bilgiler vereyim hemen.
İran Parası
Öncelikle Türkiye’den İran’a giderken yanınızda TL, Dolar veya Euro götürebilir orada döviz bürolarında bozdurabilirsiniz. Ama benim öncelikli önerim havalimanında hurraa diyerek tüm paranızı bozdurmayın lütfen. Paranızın büyük kısmını şehir merkezinde bozdurun.
İran’da resmi para birimi riyal. Fakat halk tümen kullanmayı tercih ediyor. Zannetmeyin ki, iki tane farklı kağıt para var. 1 adet para var elinizde her zaman riyal olacak. Ama esnaf fiyat etiketlerinde vs 1 sıfır eksik yazıp işini kolaylaştırmak için 100.000 Riyal değil de, 10.000 Tümen diyor. 1 adet sıfır eksik yazmak gündelik hayatı kolaylaştırıyor onlar için. 2017 Temmuz kuru üzerinden bilgi verirsem ise 1 TL , 10.000 Riyal. 1000 Tümen anlamına geliyor. İlk gün biraz kafa karışabilir ama sonradan toparlıyorsunuz. Zaten karışıklığı önlemek için restoranlar vs hep R veya T harflerini kullanıyor. İçiniz rahat olsun sorun yaşamazsınız. Sadece bol sıfırlara dikkate. 5 lira vereyim derken 50 lira vermeyin mesela.. Bir de 1000 TL bozdursanız, kocaman deste deste para veriyorlar sanki banka soymuş gibi hissedersin kendini. 1000 TL’yi 10 TL 10 TL verdiklerini düşün o hesap.
İran’da Param Bitti ?
İran’da kredi kartın çalışmaz. Master ve Visa kullanımı yok. İran Merkez Bankasının yönettiği bir sistem var. İranlılar kendi ülkesinde kredi kartlarını kullanabiliyor, bankamatiklerden para çekebiliyor. Fakat sen ben gibi turistler bu sistemden faydalanamıyor. İşin özeti, İran’a ne kadar nakit ile gidersen o kadarsın. Peki İran’a gittin paranın yetmeyeceğini düşünmeye başladın ne yapacaksın ? İran’da döviz bürolarının genelde Türkiye döviz büroları ile kontaktları var. Sen internetten Türkiye’de o dövizcinin bürosuna havale geçiyorsun. Sonra Türkiye’de bulunan döviz bürosu Tahran’a ok parayı aldım diyor. Bu sefer Tahran’da ki döviz bürosundan Riyal alıyorsun. Sistem böyle. Ben yaptım ve sorunsuz bir şekilde bu alışverişi tamamladım. Bu yüzden Tahran Grand Bazaar’da sarrafların olduğu bölümde kısa bir tur atmanız yeterli. Bu sistem yaygın.
İran’da Nasıl Giyinmeli ?
Öncelikle bu yasaklar İran’da gitgide esnetiliyor artık. İran’da olan kurallar ülkeyi ziyaret eden turistler için de geçerli. Bu yasaklarda erkekleri ilgilendiren tek husus şort giymek yasak. Ufak capri tarzı olur mu peki falan demeyin. Sadece pantolon. Artık ince kalın size kalmış o da 🙂 Kadınlar için ise mesele biraz daha ciddi. Kolların ve bacakların gözükmeyecek şekilde uzun giysiler giymeli ve başında bir eşarp olmalı. Bu eşarp çeneden sıkı sıkı bağlanmayacak. Böyle üşüdüğünde kafana bir şey atarsın ya o hesap. Saç gözükebilir sorun yok. Bunun dışında hiç bir şeye karışılmıyor. Eskiden başınızdaki eşarp az bir şey kaysa hop diye yanınızda biten ahlak polisleri olurmuş. Ama günümüzde özellikle Ruhani’nin cumhurbaşkanlığı döneminde bu kural da esnemiş. Halk kısmen daha özgür. Kashan’dan İsfahan’a geçerken iki kadınla seyahat ettim araçta. Araç kullanırken saçlarını genelde açtılar. Eşarp takmadılar. Oradan pay biçin. Gayet rahat şu sıra ortam.
İran’da İnternete Nasıl Girilir ?
Öncelikle wifi hızları vs Türkiye gibi değil buna alışmakta fayda var. Havalimanında İrancell noktasından 3 5 TL ödeyerek bir hat alabilir interneti böyle kullanabilirsiniz. Ya da benim yaptığım gibi Turkcell Platinum ile günlük bir fark ödeyerek Türkiye’deki haklarınızı İran’da da kullanabiliyorsunuz. Turkcell Platinum kullanmakta en büyük avantajım normalde iranda yasak olan Facebook gibi sayfalara kolaylıkla giriş yapabilmem oldu. İrancell veya wifi bağlantılarda bunu yapamıyorsunuz.
Sosyal Medya Yasak mı ?
Kısmen evet. Instagram’a izin var. Rahatlıkla kullanabiliyorsunuz fakat Twitter, Facebook gibi uygulamalar kapalı. Giriş yok. VPN ile bağlananlar olsa da genel olarak yasak. 2 hafta önce de Couchsurfing sitesinin de yasaklılar arasına katıldığını öğrendim. Bilginize.
İran’da Zaman !
İran saati Türkiye’den 1,5 saat ileride. Ülkede ayrıca perşembe ve cuma günleri haftasonu sayılıyor.
İran’da Ulaşım
İran’da Türkiye’de ki Bİtaksi uygulaması gibi bir app var. Snapp uygulamasını indirerek kendinize bi profil oluşturabilir ve bulunduğunuz noktaya araç çağırabilirsiniz. İran’da baya yaygın. Ve baya farkediyor. Mesela Havalimanı şehir merkezi ulaşımında sizden 25 Dolar isterlerken, bu uygulama ile 38 TL’ye yolculuk yapabilirsiniz. Snapp indirmediyseniz veya Snapp geçmeyen şehirlerdeyseniz ise taksimetre olmadığı için pazarlığa kalıyorsunuz. Benim önerim Tahran’da nereye giderseniz gidin max. 15 20 TL verin. Diğer şehirlerde ise 10 TL yani 10.000 Riyall.
İran’da Şehirlerarası Ulaşım
İran’da 4 kere şehirler arası otobüs kullandım. Öncelikle her şehirde 1 tane otobüs terminali yok. Yani taksiye binip terminal dediğinizde gittiğiniz terminalde gitmek istediğiniz şehrin otobüslerini bulamayabilirsiniz .Bu yüzden gitmek istediğiniz şehire göre terminal sormanız gerekiyor. Bu önemli. Vakit kaybetmenin alemi yok.Şehirler arası otobüsler ise son derece güvenli, ucuz ve konforlu. Evet baya konforlu. Uçak koltuğunda seyahat ediyorsun resmen. Ayrıca ikramlar da gayet memnun edici. Yolculuk saatinize göre kebap verdikleri bile oluyor muavinlerin. Fiyat ise 15 ile 45 TL arasında değişiyor. Kashan ile Tahran arasında 220 km yolculuğa 16 TL , Yazd ve Şiraz arasında 450 km yolculuğa 32 TL ödedim mesela.
İran’da Şiraz ile Tahran arasında bir kere de iç hat uçuş yaptım. Mahan Air ile yaptığım uçuş son derece güvenli ve konforluydu. Hatta iki koridorlu büyük bir uçaktı. 960 km olan bu iki şehir arasındaki yolculuğu 1,5 saatte 180 TL ödeyerek yaptım. Bu da avantajlıydı baya. Otobüs veya trenle 15 saat civarında yolculuk yapacaktım yoksa.
Tren konusunda ise biletleri önceden almanız şart. İranrail sitesinden biletleri alabilir ve tren yolculuğu yapabilirsiniz. Hemen hemen her şehire tren yolculuğu mümkün.
İran’da Fotoğraf Çekmek Meselesi
Öncelikle 5000 civarında fotoğraf çekmişim 9 günlük sürede. Ve 5000 çekimde de hiç bir müdahaleye veya aksi bir duruma maruz kalmadım. Sorunsuz bir çekim yaptım. Ama dikkat ettiğim şeyler de vardı tabi. Devlet binalarını, polisleri ve garları asla çekmedim. Bunlara dokunmayın, çekim yapmayın gerisi kolay. Video çekimi ise izine tabi. Yol üzerinde video çekerseniz neden çekiyorsun diye polis yanınıza gelebilir. Ama kibarlar merak etmeyin. Al bunu al bunu demiyorlar.
İran’da Dil Meselesi
İran’da Türkçe konuşan ciddi bir kesim var. Azeri Türkleri, Özbek Türkler, Kaşkay Türkleri gibi bizim soyumuzdan bir çok insan var ve Türkçe kullanılıyorlar. Ayrıca turistik rota olan Tahran, Kashan, İsfahan, Yazd ve Şiraz rotasında çok fazla ingilizce konuşan taksiciye, tezgahtara ve otel görevlisine de denk geldim. En en kötü bazı insanlarla da tarzanca veya Azeri Türkçesi ile anlaştım. Bu konuda içiniz rahat olsun. Sadece tarzancaya muhtaç değilsiniz.
Turist Meselesi
İran turist görmeye alışkın bir ülke kesinlikle. Hatta sadece biz gitmiyoruz belki de. Yollarda, otellerde, terminallerde, uçakta çok fazla yabancı turiste rastladım. Bu yüzden de tabelalar vs sadece Farsça değil aynı zamanda Latin alfabesinde çoğu zaman.
İran Güvenli Bir Yer mi ?
İran gerçekten çok çok güvenli bir yer. Yaptığım seyahat süresinde tek başıma olmama rağmen hiç bir aksi durum ile karşılaşmadım. İnsanlar son derece yardımcı oluyor ve misafirperver. Hırsızlık vs gibi konularda içiniz rahat olsun. En az Türkiye kadar güvenli bir ülke İran. Hırsızlık yapanın eli kesiliyormuş, sokaklarda idam oluyormuş gibi şehir efsanelerine de inanmayın lütfen. İdam sadece adam öldürme, tecavüz ve terör suçlarında geçerli. Onun dışında sadece tutuklamalar var.
İran’da Nerede Kalabilirim ?
İran turizme açık bir ülke olsa da, otel altyapısı ve tesis anlamında biraz eksikleri olan bir memleket. Çok güzel oteller var evet ama kapasite kaldırmıyor gerçekten. Bu sebeple de otel fiyatları bir tık pahalı oluyor. Özellikle İran’da en uygun kalabileceğiniz yere min. 200 TL’yi gözden çıkartmanız gerekiyor. Diğer şehirlerde ise 100 TL gibi ücretlere konaklama yaptım rahatlıkla. Ama İran’da en en çok kullanılan yöntem ise Couchsurfing uygulaması. Bu uygulamada plan trip yapın ve sonra gelen mesajları bir görün derim. Tüm İran sizi evinde misafir etmek istiyor adeta. Bana o kadar çok mesaj geldi ki, artık kimin evinde kalsam diye ben seçmek durumunda kaldım. Bu davetlerin bir kısmı paralı olsa da yine de değerlendirilebilir. Günlük 5 Euro’ya evimde seni ağırlarım diyen insanlardan mesajlar aldım. İran’da 4 gecemi bu uygulama ile evlerde geçirdim. İran’ın ev hayatını ve sosyal yaşamını tanımamda çok güzel etkisi oldu bu uygulamanın. İran’da öncelik couchsurfing, yer bulamazsanız hotelyar.com sayfası üzerinden şehir hotelleri.
İran Kadınlar İçin Güvenli mi ?
Kesinlikle evet. Uzun uzun yazmaya çalışmayacağım. Ama kadınlar için gayet güvenli bir ülke İran. Tek başına gelmiş ve İran’ı gezen bir çok kadına denk geldim. Konuştuğumda onlar da şok geçiriyordu. Kafamda ön yargı vardı, bu kadar rahat olacağımı beklemiyordum dediler.
İran’da Flört Durumları Nasıl ?
İran’ı çok kapalı bir yer gibi görmeyin lütfen. İran’da sosyal medyadan tanışma tüm dünyada olduğu gibi burada da çok aktif. Facebook, İnstagram, Tinder gibi uygulamalardan insanlar tanışıyor ve buluşuyor. Ayrıca cafelerde birbirinden hoşlanan insanlar da son derece rahat bir şekilde tanışabiliyor. Ayrıca Tiyatro yanında bulunan parta çok fazla gey de gördüm. İran’da bu parkta toplanır oturur, sohbet ederlermiş. Kimse karışmıyor. Rahat !
İran’da Kadınların Gündelik Yaşamı Nasıl ?
Kendinizi yanlış fikirler için zorlamayın. İran’da kadınları bizim kadınlarımızdan ayıran tek özellik baş örtüsü. İran’da arabanın sesini açıp arabada dans ederek trafikte giden kızları da gördüm, sevgilisiyle elele dolaşını da, gece yarısı tek başına sokakta gezeni de gördüm. İran’ı kötü kötü diye şartlandırmayın kafanızda. İran kadınları son derece sosyal hayatın içinde. Otobüs şoförü, taksi şoförü, otel yöneticisi, polis vs çok fazla kadın gördüm. Sosyal Hayatta pozisyonları olan insanlar İran kadınları.
Nargile Meselesi
İran’da nargile geçen sene cafelerde restoranlarda tamamen yasaklanmış. Bu sebeple halk ya evde içiyor, ya da elinde nargile ile parka gidiyor ve oraya kuruluyor. Sokakta nargile ile dolaşan insan görürseniz anlayın ki ya parka gidiyor ya parktan geliyor. Ayrıca İran’da nargile genelde dumansız ve genelde kadınlar tarafından tercih ediliyor. Parkta çalılık arasında nargile içen iki kadına rastlayabilirsiniz. Sigara konusunda ise, İran’da genelde kadınların içmesi hoş karşılanmasa da, başkent Tahran’da sokakta elinde sigara ile dolaşan çok kadın gördüm.
İran’da Araba Kiralamayın !
İran’da trafik çok çok zorlu gerçekten. İnanılmaz kötü araba kullanıyorlar ve kazalar gerçekten çok ciddi oranlarda. Bu yüzden araba kiralamanızı önermiyorum. Aksi durumda bir anda kendinizi bir kaosun ortasında bulabilir, kaza kaçınılmazdı diyebilirsiniz. Ayrıca, karşıdan karşıya geçerken de yol vermek gibi bir durum asla yok bu ülkede. Kendi yolunuzu kendiniz alırsınız burada. Bir de çok enteresan yolda karşıdan karşıya geçerken yol kenarında beklerken, yanınızdan motorsiklet ile geçen ve “tour” diyen insanlara rastlıyorsunuz. Bu kişiler size laf atıyor gibi gözükse de belli bir ücret karşılığında şehir turu attırabilirim diyen turizm elçileri 🙂
İran’a Ne Zaman Gidilmeli ?
İran’a bence şubat mart veya eylül ekim aylarında gitmek gerekiyor. Benim gibi temmuz ayında giderseniz sıcaktan durmadan su içme gereği duyabilir, oflaya poflaya bir seyahat geçirebilirsiniz.
İran’da Türkler Seviliyor mu ?
Evet. Fazlasıyla !
İran Pahalı mı ?
Hayır. Bir öğün yemeğe en fazla 30 TL verirsin.
Kahve 2 TL
Kola 2 TL
Frozen 6 TL gibi..
İran Halkı Nasıl ?
İran’da halk inanılmaz misafirperver ve anlayışlı. Yüzlerde bir gülümseme var. Adeta hiç bir gerginlik görmediğim ülkede kadınlara karşı yaklaşım da son derece kibar ve nezaket içindeydi. İranlının bir kötülüğünü ya da aksi bir durumuna şahit olmadım açıkcası.
İran’da Otellerde Sevgilimle Kalabilir miyim ?
Genelde karışmıyorlar. Karışacak gibi olanlara ise nişanlıyız vs deyin. Hatta gitmeden önce yalandan bir yüzük alın derim.
Araplarla Karıştırmayın !
Farslıları lütfen Araplarla karıştırmayın. Ne kültürleri, ne alfabesi ne dilleri benziyor. Farslar edebiyatı en kuvvetli toplumlardan birisi. Ve unutmayın ki İranlılar çok kitap okur ve tartışmayı sever. Son derece aydın insanlardır.
