Çay tarlaları içinde kayboldun mu hiç ? Peki, yaylalarda özgürlüğün tadına varabildin mi ? Cevabın hayır ise, Rize’ye bekleniyorsun..
Rize
Nüfusu : 143.461
İklim : Karadeniz
İlçeler
Ardeşen: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 39.761 olup, 17.340’ı ilçe merkezinde 22.421’i köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağa bağlı 24 köyü vardır. Yüzölçümü 615 km2 olup, nüfus yoğunluğu 65’tir. İlçe toprakları dar bir kıyı şeridiyle ardından yükselen sıradağlardan meydana gelir. Dağlar küçük akarsularla parçalanmıştır.
Ekonomisi tarıma dayalıdır. Yüksekliğin 600 metreye kadar ulaştığı kısımda çay ve fındık bahçeleri yer alır. Daha yukarı kesimlerde hayvancılık ve ormancılık başlıca gelir kaynağıdır. Kıyı kesimlerinde balıkçılık yapılır. Çay fabrikası başlıca sanâyi kuruluşudur. Dokumacılık gelişmiştir.
İlçe merkezi, deniz kıyısında kurulmuştur. Rize-Hopa sâhil yolu ilçeden geçer. İl merkezine 67 km mesâfededir. 1953’te ilçe olan Ardeşen’in belediyesi aynı sene kurulmuştur. Çok eski bir târihe sâhiptir.
Çamlıhemşin: 1990 sayımına göre toplam nüfusu 10.566 olup, 2829’u ilçe merkezinde 7737’si köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağına bağlı 24 köyü vardır. Yüzölçümü 678 km2 olup, nüfus yoğunluğu 16’dır. İlçe toprakları dağlık olup, tamâmını Kaçkar Dağları engebelendirir. Dağlar, küçük akarsularla parçalanmış olup, ormanlarla kaplıdır. Başlıca akarsuyu Fırtına Deresidir.
Ekonomisi hayvancılığa dayalıdır. Yaylacılık yöntemiyle en çok koyun ve sığır beslenir. Halkın bir kısmı çay mevsiminde mevsimlik işçi olarak kıyı kesimdeki çay bahçelerine giderler. Arıcılık yaygın olarak yapılır. Zengin bir orman örtüsüne rağmen ormancılık gelişmemiştir.
İlçe merkezi Fırtına Deresi Vâdisinde kurulmuştur. İl merkezine 67 km mesâfededir. Karadeniz’e kıyısı yoktur. Gelişmemiş, küçük bir yerleşim merkezidir. 1960’ta ilçe olan Çamlıhemşin’in belediyesi 1955’te kurulmuştur.
Çayeli: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 51.751 olup, 14.947’si ile merkezinde 36.804’ü köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağına bağlı 26, Büyükköy bucağına bağlı 11 köyü vardır. Yüzölçümü 473 km2 olup nüfus yoğunluğu 109’dur. İlçe toprakları dar bir kıyı ovası ve hemen ardından yükselen dağlardan meydana gelir. Başlıca akarsuyu Büyükdere Çayıdır.
Ekonomisi tarıma dayalıdır. Başlıca tarım ürünü çaydır. Meyvecilik gelişmiştir. En çok armut yetiştirilir. Dağ köylerinde hayvancılık önemli gelir kaynağıdır. İlçe topraklarında bakır yatakları vardır. Çay fabrikaları, mıcır ve kum fabrikası başlıca sanâyi kuruluşlarıdır. İlçe merkezi, deniz kıyısında, Büyükdere’nin denize döküldüğü yerde kurulmuştur. Rize-Artvin karayolu ilçeden geçer. İl merkezine 22 km mesâfededir. İlçe belediyesi 1944’te kurulmuştur.
Derepazarı: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 10.381 olup, 4240’ı ilçe merkezinde, 6141’i köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağına bağlı 11 köyü vardır. İlçe toprakları dar kıyı ovası ile hemen ardından yükselen dağlardan meydana gelir.
Ekonomisi tarıma dayalıdır. Başlıca tarım ürünü çaydır. Çay işleme atölyeleri başlıca sanâyi kuruluşlarıdır. Kıyı kesimde balıkçılık yapılır. İlçe merkezi, Karadeniz sâhilinde kurulmuştur. Trabzon-Rize karayolu ilçeden geçer. Merkez ilçeye bağlı bir bucakken 9 Mayıs 1990’da 3644 sayılı kânunla ilçe oldu.
Fındıklı: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 16.129 olup, 7022’si ilçe merkezinde, 9107’si köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağına bağlı 17 köyü vardır. Yüzölçümü 409 km2 olup, nüfus yoğunluğu 39’dur. İlçe toprakları dar bir kıyı şeridi ve hemen ardından yükselen dağlardan meydana gelir. Dağlar akarsu vâdileriyle parçalanmış olup-ormanlarla kaplıdır. Başlıca akarsuları Çağlayan Deresi ve Yeşildere’dir.
Ekonomisi tarıma dayalıdır. Başlıca tarım ürünleri çay ve fındık olup, ayrıca az miktarda mısır yetiştirilir. Balıkçılık gelişmiştir. Dağlık kesimlerde küçük çapta hayvancılık yapılır. İlçe topraklarında kaolin yatakları vardır.
İlçe merkezi, deniz kıyısında kurulmuştur. Rize-Artvin sâhil yolu ilçeden geçer. İl merkezine 63 km mesâfededir. Eski ismi Viçe’dir. 1953’te ilçe olan Fındıklı’nın belediyesi 1948’de kurulmuştur.
Güneysu: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 19.558 olup 3178’i ilçe merkezinde, 16.380’i köylerde yaşamaktadır. Merkeze bağlı 17 köyü vardır. İlçe toprakları dar kıyı düzlükleriyle hemen ardından yükselen dağlardan meydana gelir.
Ekonomisi tarıma dayalıdır. Başlıca tarım ürünü çaydır. Yüksek kesimlerde hayvancılık yapılır. İlçe merkezi bir dere vâdisinde kurulmuştur. İl merkezine 15 km mesâfededir. Merkez ilçeye bağlı bir bucakken 19 Haziran 1987’de 3922 sayılı kânunla ilçe oldu.
Hemşin: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 5102 olup, 3018’i ilçe merkezinde, 2084’ü köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağına bağlı 8 köyü vardır. İlçe toprakları dağlıktır. Dağlar, akarsu vâdileriyle parçalanmıştır.
Ekonomisi tarıma dayanır. Başlıca tarım ürünü çay ve mısırdır. Hayvancılık gelişmiştir. İlçe merkezi, Doğu Karadeniz dağlarının yüksek bir yamacında kurulmuştur. İl merkezine 55 km mesâfededir. Eski ismi Ortaköy’dür. Denize kıyısı yoktur. Pazar ilçesine bağlı bir bucakken 9 Mayıs 1990’da 3644 sayılı kanunla ilçe oldu.
İkizdere: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 15.295 olup, 3643’ü ilçe merkezinde, 11.652’si köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağına bağlı 25, Güneyce bucağına bağlı 2 köyü vardır. Yüzölçümü 839 km2 olup, nüfus yoğunluğu 18’dir. İlçe toprakları dağlıktır. Dağlar dar vâdilerle parçalanmış olup yüksek kesimlerinde yaylalar bulunur. Başlıca akarsuyu İkizdere’dir. İkizdere üzerinde elektrik üretmek gâyesiyle bir baraj kurulmuştur. Dağlar zengin ormanlarla kaplıdır.
Ekonomisi tarıma dayalıdır. Başlıca tarım ürünleri çay ve patates olup, ayrıca az miktarda mısır, armut ve fındık yetiştirilir. Yaylacılık metoduyla sığır ve koyun beslenir. Arıcılık gelişmiştir. Anzer balı meşhurdur.
İlçe merkezi İkizdere kıyısında kurulmuştur. Rize-Erzurum karayolu ilçeden geçer. İl merkezine 56 km mesâfededir. Denize kıyısı yoktur. 1954’te ilçe olan İkizdere’nin belediyesi 1952’de kurulmuştur.
İyidere: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 11.445 olup, 5791’i ilçe merkezinde 5654’ü köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağına bağlı 7 köyü vardır. İlçe toprakları dar kıyı ovası ve hemen ardından yükselen dağlardan meydana gelir.
Ekonomisi tarıma dayalıdır. Başlıca tarım ürünü çaydır. İlçe merkezi deniz kıyısında kurulmuştur. Trabzon-Rize karayolu ilçeden geçer. İl merkezine 15 km mesâfededir. Trabzon sınırında yer alır. Merkez ilçeye bağlı bucakken 9 Mayıs 1990’da 3644 sayılı kânunla ilçe oldu.
Kalkandere: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 21.978 olup, 8263’ü ilçe merkezinde, 13.715’i köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağına bağlı 20 köyü vardır. Yüzölçümü 95 km2 olup, nüfus yoğunluğu 231’dir. İlçe toprakları dağlıktır. Dağlar akarsu vâdileriyle parçalanmıştır. Başlıca akarsuyu İyidere’dir. Dağlar ormanlarla kaplıdır.
Ekonomisi tarıma dayanır. Başlıca tarım ürünü çay olup, ayrıca az miktarda armut, patates, mısır ve fındık yetiştirilir. Dağlık kesimlerde hayvancılık başlıca gelir kaynağıdır. Çay işleyen fabrika ve sunta fabrikası başlıca sanâyi kuruluşlarıdır. İlçe merkezi Doğu Karadeniz Dağlarının yüksek yamaçlarında yer alır. İl merkezine 21 km mesâfededir. Eski ismi Karadere’dir. 1960’ta ilçe olan Kalkandere’nin belediyesi 1953’te kurulmuştur.
Pazar: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 37.241 olup, 11.068’i ilçe merkezinde, 26.173’ü köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağına bağlı 45 köyü vardır. İlçe toprakları dar kıyı ovası ile hemen ardından yükselen dağlardan meydana gelir. Dağlar derin akarsu vâdileriyle parçalanmış olup, ormanlarla kaplıdır. Başlıca akarsuları Pazar, Merdivenli, Kalecik, Bodaçavi ve Ocak dereleridir.
Ekonomisi tarım ve balıkçılığa dayalıdır. Başlıca tarım ürünü çay olup, ayrıca az miktarda armut, patates, fındık, puro tütünü ve mısır yetiştirilir. Kıyı kesimlerde balıkçılık, iç kesimlerde ise sığır besiciliği yaygındır. Çay fabrikaları, balık yağı ve balık unu üreten tesisler başlıca sanâyi kuruluşlarıdır.
Rize Gezilecek Yerler
Rize’de gezilecek yerler, ne tarihi noktaları ne müzeleri.. Hayatın içi. Doğası..
Kız Kalesi
Çamlıhemşin İlçesi’ne 40 km uzaklıkta, Hisarcık Köyü sınırları içerisinde Fırtına Deresi’nin kaynaklarına hakim bir noktada kurulmuş bir kale. Kaynaklarda geçen bir diğer adı da Varoş Kale.. Kalenin ana planı dikdörtgen olarak tanımlanabilir. Doğusu, güneyi ve kısman kuzeyi sarp kayalıktır. Batı tarafı eğimli bir arazi üzerindedir. Giriş kapısı kuzeybatıdadır. Kalenin kurulduğu yer ve duvar işçiliği bakımından Zil Kale ili ilişkisi açıktır. Zil Kale ile aynı tarihlerde yapılmış olduğu tahmin ediliyor.
Zil Kale
Bölgenin en dikkate değer eserlerinden birisi. İlçe merkezinin 15 km güneyinde, Fırtına Deresi’nin batı yamaçları üzerinde kurulmuş bir kale. Kalenin üzerinde inşa edildiği sarp kaya kütlesi denizden 750 m dere yatağından yaklaşık 100 m yüksekliktedir. Kale; dış surlar, orta surlar ve iç kaleden meydana gelmektedir. Kale doğal bir kaya kütlesi üzerinde kurulmuştur. Dış kalenin kapısında kuzeybatı yönündeki patika bir yolla ulaşılır. Kuzeydeki kapının söğe taşları sökülmüştür. Bir teras yardımıyla orta surlar seviyesine çıkılır. Buradan ikinci kapı yardımıyla kale içerisine girilir. Orta kale içerisinde üç önemli yapı bulunmaktadır. Bunlar muhafız binası, şapel ve başkuledir. Kulenin dört katlı olduğu, duvarlardaki hatıl izleri ve kiriş deliklerinden anlaşılmaktadır. İçerisinde ince bir bölüntü duvarı ve dolgu toprak vardır. Duvarlar üzerinde doğu yönünde kemerli pencereler, diğer taraflarda mazgal delikleri bulunmaktadır. Kulenin üstünün dendanlı bir teras şeklinde olduğu belirlenmiştir. Duvarlar içerisinde dikey uzanan boru yuvaları belki de kapanmış sarnıçları su akıtıyordu. Giriş ücreti 3 TL.
Pokut Yaylası
Pokut Yaylası Makrevis, Ortan ve Pogina köylülerinin ortaklaşa kullandığı, 2100 metre yükseklikte bir yayla. Zilkale yolunda giderken Şenyuva ( Çinçiva ) köyünü göreceksiniz. Köyün çıkışında kahvehaneyi geçtikten sonra soldan yukarıya patika bir yol uzanıyor. Burada Pokut Yaylası diye bir tabela yok. Sal Yaylasında bulunan bir iki otel, cafe tabelası var. Oradan girdikten sonra 11 km yolunuz var. Bu yol, yaklaşık 45 dakika sürebilir. Sürekli tırmanışa geçtiğiniz bazen ürkütücü ama bir sonra alıştığınız pata küte gidebileceğiniz bir yol. Ama emin olun değecektir. Yukarı tırmandığınızda yol ikiye ayrılacak. Bu Pokut’a yaklaştınız demektir. Aşağı yoldan devam ettiğinizde Pokut’un hep gördüğünüz manzarası olan bölgeye gelirsiniz. Zira araç yolu 600 mt sonra civarı bitiyor. Bundan sonrası 5 dakikalık yürüyüş.
Pokut yaylası ile Sal yaylası arası 15 dakika mesafede. Hatta burası için Sal gelin, Pokut kaynana benzetmesi yapılıyor. Eğer şanslıysanız ve hava açıksa buraya çıktığınızda Kaçkar’da bulunan bir çok yaylayı görme imkanınız var.
Buraya geldiğiniz zaman Pokut’un tepesinde şemsiyeli bir terası bulunan Pokut Cafe var. Burayı Gürcü bir aile işletiyor. Çay, gürcü kahvesi, alkol hatta yemek servisleri de bulunuyor. Hatta Nodigo ve Mari isimli iki afacanın tatlı gülüşü eşliğinde Gürcüce dersleri alabilirsiniz. Tabi temel seviyede 🙂
Pokut yaylasına yürüyerek çıkanlar da varmış. Fakat bu 6 7 saat sürecek yolculuk şiddetle tavsiye edilmez. Pokut’un güzelliği bile o eziyet sonrası keyfinizi getiremez diye düşünüyorum.
Yayla havasına güven olmaz pek.Soğuk olur, sis olur, yağmur olur, güneş olur. Bunların hepsi aynı gün içerisinde de olabilir. Sis olursa, ah vah etmeyin hemen. Sis öyle hızlı bir şey ki, 5 dakikada tüm manzarayı kapatabilir veya açabilir. Hava ile ilgili kısmı şansınıza bırakmakta fayda var. İdeal mevsim ise Mayıs-Eylül arası.
Sonuç olarak,
Benim favorim Pokut ve Sal yaylaları. Buraların tadı bir başka diyebilirim. Bunlar dışında gidebileceğiniz her yol sizi neredeyse bir yaylaya çıkarıyor.
Kaçkar’ın Bazı Yaylaları
Huser Yaylası : Huser Yaylası Açaba (Bucak) ve Çingit (Uğrak) Köylüleri’nindir. Sadece Açaba’lılar yaylacılık yapmaktadırlar. Huser yaylası Ayder’in girişinin sol tarafını tutan dağlarda yerleşmiştir. Rakımı ve konumu açısından Ayder’e bağlı tüm yaylalar ve sıralı Kaçkar Dağları’nın eşşiz manzarasını görme imkânını sizlere sunuyor. Ayder’den Bukla otelin arkasından yaya yolu ile 2-3 saate çıkılabilmektedir. Belirgin bir patikadır yaklaşık 3 km mesafedir. Yayla sakinleri ve turlar tarafından sıkca kullanılan bir patikadır, bir çok yerinde yönlendirici işaretler bulunmaktadır. Araba ile ulaşım için Avusor Yaylası yoluna girilir 2 km sonra sola dönülür son derece güzel manzaranın eşliğinde yaklaşık 20-30 dk araç yolu ile 2 yer hariç neredeyse tamamen düz bir yolculuktan sonra yaylaya ulaşmak mümkün.
Ayder Yaylası : Ayder, Çamlıhemşin ilçesinin 19 km. güneydoğusunda 1350 m. yükseklikte çam ormanları ile kaplı daha ziyade yayla niteliğinde bir yer. Fırtına deresi boyunca eşsiz doğa güzelliklerini izleyerek varacağınız Çamlıhemşin ilçesi hudutları dahilinde yer alan Ayder gürgen dibiyle Aşağı ve Yukarı Ambarlık(Gelin Tülü) şelalesi, yayla evleri, çiçekli düzleri, türlü çiçeklerdin elde edilen balı ve şifalı kaplıcasıyla sırtını Kaçkarlar’a dayamış, çam örtülü yamaçlarla kaplı cennet görünümündedir. Bakanlar Kurulu Kararı ile 1987 yılında “Turizm Merkezi” ilan edilen Ayder’de İl Özel İdaresi ve özel kuruluşlar tarafından otel, kaplıca tesisleri yapılmaktadır. Yaz aylarında yerli ve yabancı turistler 55 derece sıcaklıktaki yeraltından gelen, şifalı kaplıca suyundan yararlanmaktadır. Kaplıca romatizmal hastalıklar, iç hastalıkları, kadın hastalıkları ve cilt hastalıklarına iyi gelmektedir. Burada Kaçkar Resort Hoteli’nin sapağından girince hotelin tam önünde sağ taraftan Fırtına Deresi’nin dibine inme şansınız bulunuyor.
Palovit Yaylası : Palovit Yaylası, Trovit Yaylası’nı geçtikten sonraki aşıttan aşağıya doğru inilerek ulaşılan bir yayladır. Çamlıhemşin’e 4 saatlik araba yolu uzaklığında bulunan Palovit Yaylası’nın hemen karşısında da Meleskur Yaylası bulunmaktadır. Arabayla ulaşım şu an için tek bir yol üzerinden mümkündür. Bu yol Elevit yaylası üzerinden olup, Pazar’dan itibaren yaklaşık 4 ile 5 saat sürmektedir. Yılın 7-8 ayı (Ekim ve Mayıs arası) mevcut yol Horon Geçiti’den dolayı çığ veya kardan dolayı kapalıdır. Toplu taşıma Pazar ilçesinden günlük kalkan minibüsler vasıtasıyla yapılmaktadır. Özel arabası olanlar ise Çamlıhemşin ilçesine ulaştıktan sonra Hemşin yaylaları (Çat) tarafı yoluna girmelidir. Daha sonra sırasıyla Çinçiva, Zilkale, Elevit ve Trovit yaylası geçip, Trovit boğazını aştıktan sonra Palovit’e ulaşılır. Yayla yüksekliği, 2400 mt.
Amlakit Yaylası : Günümüzde daha çok tatil amaçlı gidilmekte. Elektrik var. Çamlıhemşin’den Sal-Pokut-Hazindak üzeri yaya gidilirse 25-30 km. Eğer, Çamlıhemşin’den Elevit üzeri, Trovit yaylası aşılarak Palovit yaylasına inilince dere içi aşağı doğru hareket edilirse 50-60 km de varabilirisiniz. Hareket noktası Pazar ilçesi. Araba ve yaya olarak ulaşılabilir. Yaya, Pokut üzeri tercih edilebilir. Alternatif olarak Ayder’den Hazindak’a buradan da Amlakit’e orman için patika yol ile 10 km de varılabilir. Yüksekliği 2050 mt.
Rize Yemek Noktaları
Abu Alabalık Çiftliği
Rize’de en beğendiğim yerlerden birisi. Hatta 10 kişi gittiğimiz ve 10 kişinin de hiç böyle balık yemedim dediği bir nokta. Yolu biraz zahmetli. Fındıklı ilçesinden Çağlayan Köyü istikametinde ilerliyorsun yol yaklaşık 25 30 dakika kadar sürüyor. Sonrasında ilçeye gelince tabelası var zaten. Dere kenarında keyifle ve afiyetle tüketebileceğin kırmızı benekli alabalıklar var. Fiyatları da çok çok uygun. Kesinlikle tavsiye edilir.
Dağmaran Restoran
Manzaram olsun, saç kavurmam olsun, çayım da gelsin diyorsan seni buraya alalım. Manzarası gerçekten çok iyi bir yer. Tüm Rize’ye bakarak saç kavurma yiyebilirsin.
Öz Balık Restoran
Mezgit balıkları ve kurabiye gibi yapılmış mısır ekmekleri çok başarılı. Aslında bir çok ürünü başarılı. Ama esas olarak burayı tavsiye kılan detayı, personelin ilgisi. Çok misafirperverler.
Şahin Tepesi Restoran
Rize’nin ayaklarının altında olduğu bir mekan daha. Saç kavurma yiyebilirsin fena değil. Ama burada ilk defa denediğim bir şey vardı. Bal ve yoğurt gerçekten ilk defa tecrübe ettiğim ve memnun kaldığım bir detay oldu.
Kuzu Döner
Canın döner isterse buraya bi uğrayabilirsin. Rize’nin en iyi dönercilerinden birisi. Hatta kimine göre en iyisi.
Bizum Mutfak
Ayder’de mekanlar yabancı turistlerin ilgisi ve yoğunluğu nedeniyle kendi hemşehrilerini biraz unutsalarda. Hizmeti aralarında en iyi olan mekanlardan birisi. Kuru fasulye, kiremitte köfte, lahana çorbası, turşu kavurması,saç kavurması gibi ürünleri gayet başarılı. Ayder’de acıkınca uğranabilir.
Gürgendibi Restaurant
Hamsi pilav, turşu kavurma ve laz böreği gerçekten başarılı mekanlardan birisi. Ben çok memnun kaldım Çamlıhemşin’de ne yapsak derseniz alternatifleriniz arasında olabilir.
Rize Kahve Noktaları
Evvel Zaman
Rize’nin tarihi dokusunu hissedebileceğin güzel kahve noktalarından birisi. Eski bir konakta faaliyet gösteriyor ve gayet başarılı. Personel ilgisi ve kahveleri de çok güzeldi. Rize’ye yakışmış bir kahve mekanı.
Yemen Kahvesi
Genellikle öğrencilerin geldiğini düşündüğüm leziz kahve mekanlarından. Kahve yanında tüketebileceğiniz tatlı ürünleri de var. Önerilir.
